Abdullah ALTUNCU | Akın TERCANLI

Makale | 2022 | On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi52 ( 52 ) , pp.287 - 322

Yahudi Tarihi, farklı dönemlerde ve ayrı coğrafyalarda yaşayan Yahudi topluluklarının birikimlerinden, tecrübelerinden, kültürel dokularından, dini hayatlarından ve belki de en önemlisi hem bireysel hem de toplumsal yaşanmışlıklarından oluşmaktadır. Erken dönemlerden itibaren Anadolu’da görülen Yahudi topluluklarının bir çoğu günümüze kadar varlığını korunmuştur. Bu topluluklardan birisi de Halep Hahambaşılığına bağlı olarak 1960’lı yıllara kadar varlığını koruyan Kilis Yahudi cemaati olmuştur. Kendisine ait sinagogu, okulları ve mezarlığı bulunan Kilisli Yahudilerin, Müslüman komşuları ile aynı mahalleler içerisinde yaşamış oldukla . . .rı bilinmektedir. Birbirinden farklı pek çok dini cemaate ev sahipliği yapmış olan Kilis’te, varlığını en uzun süre devam ettiren topluluk Yahudiler olmuştur. Muhafazakâr bir dini hayatlarının olduğu bilinen Kilisli Yahudiler, genel olarak ticaretle uğraşmışlardır.Milli Mücadele döneminde ise Fransızlara karşı Türklerin yanında yer almıştır. Şehirde yaşamış olan Yahudi cemaatine ait yapıların mevcut izleri, bu topluluğun mimari ve kültürel yapıları hakkında bilgi vermektedir. Bütün bu bilgilere ek olarak Kilis’te Yahudilerin yakın döneme kadar yaşamış olmaları sebebiyle Yahudilerle ilgili hatıraların, toplumsal hafızada halen canlı olduğu görülmektedir. Karşılıklı saygı, hoşgörü ve gösterilen değer üzerinden şekillenen ilişki hem Müslüman hem de Yahudiler tarafından bozulmadan sürdürülmüştür. Bu bağlamda Kilis Sinagogu’nun yakın tarihte yapılan restorasyonu da büyük anlam taşımaktadır. Bu makalede Kilis Yahudi cemaati, sinagogların Yahudi topluluklar açısından kurumsal önemi ve son olarak Kilis Sinagogu’nun yapısal özellikleri ele alınacaktır Daha fazlası Daha az

Hüseyin BAYSA

Kitap | 2020 | Kilis 7 Aralık Üniversitesi

Sigara içmenin ve ticaretini yapmanın şer’î hükmü, tütü-nün müslüman toplumlarda yayıldığı XVI. yüzyıldan itibaren tartışılmaya başlanmıştır. Ömer Müftî Kilîsî de bir risâle ile bu tartışmaya dâhil olmuştur. Onun deruhte ettiği fetva işleri ile müftülük görevinin, kendisini sosyal bir sorun olan bu me-sele hakkında fıkhî telifte bulunmaya sevk ettiğini düşünmek mümkündür. Yine risâlesinde sigara içmenin ahlaki yönüne değinmiş olması, onun üstlendiği vazife gereğince toplumu yanlış davranışlardan uzak tutma sorumluluğu ile hareket et-tiğini akla getirmektedir. Kilîsî Risâletü’d-dühân adlı eserinde sigara içmenin ve onu ticari akde ko . . .nu etmenin haram olduğunu ileri sürmüş-tür. Kilîsî bu görüşü ortaya koyarken ve temellendirirken ilmî usûle uygun hareket etmiştir. Sigaranın sağlığa verdiği zarar, risâlede önemli bir argüman olarak sunulmuştur. Aynı şekilde sigara içmenin israf boyutu ve başkasına verdiği rahatsızlık, hükmün tesisinde önemli yan deliller olarak kullanılmıştır.Kilisli Ömer Müftî’nin sigaranın hükmüne dair savunduğu görüş, geçmişte olduğu gibi günümüzde de en çok tercih edi-len görüştür. Kilîsî’nin sigaranın yol açtığı sağlık sorunlarının günümüzdeki kadar bilinemediği dönemde risâlesinde gün-deme getirdiği gerekçelendirmelerin, sosyal sorun olmaya devam eden sigara içme alışkanlığına karşı duyarlılığa vesile olması umulmaktadır Daha fazlası Daha az